Przed paktem Mołotow – Ribbentrop: Wzajemna pomoc gospodarcza III Rzesza – ZSRR

Przed paktem Mołotow – Ribbentrop: Wzajemna pomoc gospodarcza III Rzesza – ZSRR

 

Spis treści

Pakt Ribbentrop – Mołotow

Sowieckie reakcje na pakt i związane umowy gospodarcze

Wzajemna pomoc gospodarcza III Rzesza – ZSRR

Niemiecka technika wojenna dla Stalina  

 

Piotr Bein, 11.2.2020

 

 

Mołotow (z lewej) w Berlinie 14.11.1940 r. Pakt Hitlera ze Stalinem o nieagresji pozostał w mocy do inwazji hitelrowskiej na ZSRR 22.6.1941 r.

 

Pakt Ribbentrop – Mołotow

Drugi układ Ribbentrop – Mołotow (28.9.1939), modyfikacja wersji z 23.8.1939 r., podzielił Europę Śr.-Wsch. między ZSRR i III Rzeszę. Hitler miał pakt o nieagresji z II RP, ale kiedy odmówiła wspólnego ataku na ZSRR, podbił wschodnią część Polski na mocy paktu Ribbentrop – Mołotow. Odmowa Warszawy paktu z Berlinem uchroniła sowietów do czasu ataku Hitlera na ZSRR w czerwcu 1941 r.

 

Hitlerowskie i sowieckie inwazje i aneksje w Europie Śr.-Wsch. 1939 – 194

W koordynacji z hitlerowską inwazją na zachodnią Polskę (1.9.1939), sowieci napadli (17.9.1939) na Kresy. Aż do niemieckiego ataku na ZSRR (22.6.1941), obaj najeźdźcy realizowali tajną część paktu Ribbentrop – Mołotow  dot. eksterminacji polskich przywódców i ruchu oporu. Towarzyszące paktowi umowy handlowe przesądziły o powodzeniu III Rzeszy przez parę pierwszych lat wojny i w hitlerowskiej inwazji na ZSRR.  Bez sowieckich dostaw surowców niezbędnych niemieckiej machinie wojennej, III Rzesza nie mogłaby zaatakować ZSRR. Nie odważylaby się na kampanię wschodnią nawet przy intensywniejszej reglamentacji. Umowa gospodarcza była wstępem do poprawy stosunków między obu agresorami. Naród rosyjski niewiele o tym wie, zindoktrynowany propagandą sukcesu Wielkiej Wojny Ojczyźnianej.

Ogólne cele żydobanksterii w zw. z wojnami światowymi poruszam w recenzowanym opracowaniu zniszczonym przed publikacją w naukowym wydawnictwie. Tamże dokumentuję współudział banksterii i syjonistów w kluczowych wydarzeniach II wś.:

Wielu najważniejszych hitlerowców było żydowskimi syjonistami, wspomaganymi przez żydowskich bankierów, którzy również finansowali bolszewików, większość których była skrajnymi Żydami.  Międzynarodowe elity syjonistyczne współpracowały z hitlerowcami oraz współdziałały w zmowie eksterminacji Żydów niechcianych w Palestynie.

 

Sowieckie reakcje na pakt i związane umowy gospodarcze

Sowieci postawili warunki 1.8.1939 r. przed rozpoczęciem negocjacji politycznych: nowa umowa handlowa i przerwanie anty-sowieckich ataków w prasie III Rzeszy. Niemcy zgodzili się. Dwa dni później von Ribbentrop przedstawił plan dojścia do porozumienia o nieinterwencji w sprawy drugiej strony i niepodejmowania środków przeciw jej żywotnym interesom, kwitując: nie ma takiego problemu między Bałtykiem a M. Czarnym, którego nie potrafilibyśmy rozwiązać między sobą.

Niemcy dyskutowali uprzednią wzajemną wrogość i obecne wspólne stanowisko: jest wspólny element ideologii Niemiec, Italii i Związku Radzieckiego — opozycja demokracjom kapitalizmu […] ani my ani Italia nie mamy nic wspólnego z kapitalistycznym Zachodem […] wydaje się nam dość nienaturalnym, że państwo socjalistyczne stałoby po stronie zachodnich demokracji. Wyjaśnili sowietom, że ich wrogość bolszewizmowi ustała ze zmianami w Kominternie i sowiecką rezygnacją ze światowej rewolucji.  Reprezentant ZSRR ocenił to stanowisko jako niezmiernie ważne.

Karykatura w “Evening Standard”  (20.9.1939). Hitler nad trupem Polski : „Szumowina Ziemi, jeśli się nie mylę?” Stalin: „Krwawy zabójca robotników, jak mniemam?”

Do 8.8.1939 r. sowieci zwlekali z podpisaniem umowy gospodarczej, aż byli pewni, że  osiągną porozumienie polityczne. Ambasador ZSRR wyjaśnił, że zaczęli negocjacje z Brytyjczykami, gdy poczuli, że z Niemcami się nie dogadają. Natomiast niemieckie przywództwo wiedziało, że bez co najmniej neutralności ZSRR, III Rzesza była skazana na klęskę. Wg dowództwa Wehrmachtu, Niemcy mogły być zabezpieczone od blokady pod warunkiem współpracy gospodarczej z ZSRR.

Mołotow pisał w Prawdzie, że umowa z 19. sierpnia była lepsza niż wszystkie wcześniejsze traktaty […] nigdy nie udało się nam osiągnąć tak korzystnego porozumienia gospodarczego z W. Brytanią, Francją czy jakimkolwiek in. krajem. Stalin uważał umowę gospodarczą za ważniejszą od paktu Mołotow – Ribbentrop o nieagresji. Przy podpisywaniu paktu, Ribbentrop ciepło rozmawiał ze Stalinem, wymienili toasty i omawiali uprzednią wzajemną wrogość. Uznali W. Brytanię za notoryczną przeszkodę w relacjach ZSRR – Niemcy, a pakt przeciw Kominternowi za skierowany nie przeciw ZSRR, tylko zach. demokracjom, wystraszając zasadniczo City of London i angielskich sklepikarzy.

Wzajemna pomoc gospodarcza III Rzesza – ZSRR

Delegacja ZSRR podpisała (19.8.1939) w Berlinie umowę (przedłużoną w 1940 r.) o wymianie handlowej na zasadzie surowce sowieckie za niemiecką technologię militarną i cywilną. W ramach różnych umów w l. 1940-1941, do czasu złamania paktu Ribbentrop – Mołotow, III Rzesza otrzymała od ZSRR stal i in. metale, zboże, bawełnę, fosfaty, produkty naftowe, drewno, kauczuk…

Umowa w 1939 r. obligowała ZSRR do eksportu surowców o wartości 180 mln reichsmarek, a Niemców — wyrobów przemysłowych na sumę 120 mln reichsmarek i kredytu 200 mln reichsmarek na ponad 7 lat, przy rocznym oprocentowaniu 5%, na zakup niemieckich technologii. Tajny załącznik do umowy refundował 0,5% prowizji za ten kredyt, i tak oprocentowany poniżej wcześniejszych linii kredytowych. III Rzesza kontynuowała niemiecki import surowców z Rosji od schyłku XIX w., a przed I wś. import z ZSRR wynosił  rocznie 1,5 mld reichsmarek. Obaj agresorzy wykorzystali stary szablon na nową wojnę.

Nazajutrz po umowie kredytowej, ZSRR wojowało z Japonią przez 4 tyg. do zwycięstwa, a pakt Ribbentrop-Mołotow podpisano 3 dni po tej umowie. Wskazuje to na zależność agresji sowieckiej od układu gospodarczego z III Rzeszą. W negocjacjach 26.7.1939 r. sowieci przyjęli niemiecką propozycję: sprawy gospodarcze, następnie nowe porozumienie uwzględniające żywotne polityczne interesy obu stron.

Główny partner handlowy III Rzeszy, ZSRR stał się najważniejszym eksporterem surowców dla niemieckiej zbrojeniówki. Do zerwania współpracy przez Hitlera, import z ZSRR wzrósł od czerwca 1940 z 50% do 70% całości importu. Stalin tolerował ujemne saldo wymiany (ok. 1 mld reichsmarek, czerwiec 1941), licząc na inwazję Niemiec na Anglię. Dzięki umowie handlowej z ZSRR, Niemcy mogli ominąć brytyjską blokadę gospodarczą.

Niemiecka inwazja na Polskę nadwyrężyła hitlerowską machinę wojenną przygotowywaną od czasu Traktatu Wersalskiego do wojny totalnej ok. 1942 czy 1943 r. Nawet Blitzkrieg w Polsce nadwyrężył zasoby militarne Niemiec: amunicję na 6 tygodni i praktycznie żadnych rezerw osobowych.

Niemiecka technika wojenna dla Stalina  

Sowieci potrzebowali niemieckich maszyn, a możliwość ich importu spadła po podpisaniu paktu Ribbentrop – Mołotow. Ribbentrop oczekiwał negocjacji z sowietami 14-15.9.1939 r. jako test czy i jak daleko Stalin gotów jest wyciągać praktyczne wnioski z nowego kursu politycznego […] dostawy żądanych przez nas surowców mogą tylko być zrealizowane […] kosztem konsumpcji rosyjskiej.

Niekompletny ciężki krążownik Lützow przyholowano do Leningradu w połowie 1040 r. w stanie mniej kompletnym niż sowieci spodziewali się

 

 

Niemcy przekazali sowietom plany konstrukcyjne pancernika Bismarck

 

Pod sowiecką okupacją było ok. 70% zasobów petrochemicznych II RP. Ribbentrop sugerował, by sowieci przeznaczyli naftę okupowanego Drohobycza i Borysławia na potrzeby III Rzeszy. Stalin nie zgodził się, lecz obiecał Niemcom równoważne dostawy ropy, może nawet wyższe, w zamian za węgiel i rury stalowe. 

Wymiana handlowa między okupantami odbywała się liniami kolejowymi b. II RP przez Brześć-Litowsk, ze zmianą osi kolejowych między sowieckim i zachodnim rozstawem kół. Sowieci dali też Niemcom prawo ruchu tranzytowego  do Rumunii, Iranu, Afganistanu i in. krajów wschodnich i zniżkę frachtową 50% do  Mandżurii pod japońską kontrolą. Ok. daty umowy handlowej z 11.2.1940 r. Niemcy nie miały szans, bez importu surowców, celów samowystarczalności na 1940 r. Tajne zapisy tej umowy obligowały ZSRR do zakupów dla III Rzeszy metali i in. towarów u stron trzecich.

Między styczniem 1940 r. a napaścią Niemiec, ZSRR eksportowało do III Rzeszy towary na ok. 600 mln reichsmarek. W drugą stronę obrót wyniósł  niecałe 440 mln reichsmarek. III Rzesza okantowała sowietów, opóźniając dostawy zbrojeniowe z nadchodzącą Operacją Barbarossa.

ZSRR otrzymało niekompletny krążownik Lützow, plany niszczyciela Bismarck, informacje nt. niemieckich testów okrętów, kompletną maszynerię dużego niszczyciela, ciężkie działa i in. sprzęt okrętowy oraz egzemplarze 30 najnowszych niemieckich samolotów do kopiowania, w tym myśliwce Bf 109 i Bf 110, bombowce Ju 88 i Do 215. Ponadto ZSRR otrzymało urządzenia naftowe i elektryczne, lokomotywy, turbiny, generatory, silniki dizla, statki, obrabiarki i niemieckie egzemplarze do kopiowania: artylerię, czołgi, próbki materiałów wybuchowych, sprzęt do broni chemicznej i inne.